Yazar: Mustafa ÖNCÜL

Zamanımızın kullanım hakkı kime ait? Taksim’den İstiklal’e girerken hemen sağda bir Starbucks vardır. Yıllar önce, İstanbul’a geldiğim zamanlarda genellikle burada nefeslenir, girişteki minik balkondaki masalardan birine oturur, bir yandan kahvemi ve sigaramı içer, bir yandan da caddeyi izlerdim. Caddede yürüyen insanlara bakarken bir şey dikkatimi çekerdi. İstanbul’a turist olarak gelmiş insanlar neşeli, huzurlu bir şekilde sakin sakin yürüyüp dolaşırken İstanbullular aceleyle, koşuşturarak, huzursuz, gergin bir şekilde geçerlerdi önümden. Benzer durum vapur iskelesinde de vardı. Ben kalabalığa karışmayıp bir köşeye çekilir, sonraki vapuru beklerken işinde gücünde İstanbullular iskeledeki vapuru kaçırmamak için…

Genellikle annelerde gördüğüm bir davranış var: Çocuklarını ya da sevdiği insanları savunma refleksi. O insanlarla ilgili olarak kendilerine herhangi bir şey söylendiğinde ya da bir sohbet ortamında öylesine bile olsa konuşulduğunda bu refleks hemen devreye giriyor ve savunma başlıyor: “Tamam, yaptığı yanlış ama onun da haklı sebepleri var…” “Aslında onu demek istememiştir…” “Şundan dolayı öyle davranıyor…” “Öyle bir şey söylemez o…” “Bugünlerde kafası biraz dağınık, o yüzden…” Bu örnekler çoğaltılabilir. Genetik kodlamayla mıdır yoksa öğrenilerek midir bilmem ama bu davranış şekli olduğu gibi çocuklara da geçiyor. Ancak küçük (ya da…

Siz de sık sık ya da zaman zaman “Bir şey yapmak lazım” diyenlerden misiniz? “Lazım” söylemi son zamanlarda çok dikkatimi çekmeye başladı. “Yapmak lazım”… “Gitmek lazım”… “İlgilenmek lazım”… “Görmek lazım”… Vesaire… Algıda seçicilik midir bilmiyorum, hemen her sohbette “Lazım” ifadesini duyar duymaz o yöne bakıyor, kulak kabartıyor, dikkat kesiliyorum! Örneğin, bir şirket toplantısında birisi “Falanca üründe son aylarda pazar payımız büyük oranda düştü,” diyor, diğeri hemen “Önlem almak lazım,” diyor; ama ne o toplantıda ne de sonrasında devamı geliyor. Alınacak önlemler, bu önlemlerin nasıl ve ne zaman alınacağı, bu işte…

Bilge insan ve öğrencisi hikâyelerini özlediniz mi? Deniz kıyısında öğrencisi ile yürüyen bilge, elindeki sopa ile kumun üzerine bir çizgi çizmiş ve öğrencisine, “Haydi, bu çizgiyi kısalt,” demiş, “ama bu işi çizgiye dokunmadan yapacaksın.” Öğrenci şaşkın bir şekilde önce çizgiye, sonra bilgeye bakmış, “Olur mu öyle şey, hocam, çizgiye hiç dokunmadan kısaltmak mümkün mü?” demiş. Bilge gülümsemiş öğrencisine, sonra elindeki sopa ile az önce çizdiği çizginin yanına daha uzun bir çizgi çizmiş ve öğrencisine dönüp, “Nasıl,” demiş, “ilk çizdiğim çizgi kısaldı mı şimdi?” * * * Bu kıssayı yıllar önce…

İlk ve ortaokuldayken ödevlerimizi yapmak için zaman zaman Sabancı Kültür Sitesi’ndeki kütüphaneye giderdik. Kütüphanedeki ansiklopedilerden ve öğretmenlerimizin önerdiği kitaplardan topladığımız bilgilerle ödevimizi yapar, kalan zamanımızda da oradaki kitaplardan alır, okurduk. Benim en sevdiğim kitaplar bilim teknik, araştırma ve tarih kitaplarıydı. Merak ettiğim konuları anlatan kitaplardan elime o gün ne geçtiyse alır, bazen tamamını okur bitirir bazen de kitaptaki ilgimi çeken bölümleri seçer, sadece onları okuyup görevliye teslim ederdim. Mahalledeki ya da okuldaki arkadaşlarla konuşurken okuduğum kitaplardaki konulardan bahsederdim bazen. Onlar da “Oğlum, kütüphanede okuduğun kitaptaki bilgileri mi satıyorsun bize?” deyip…