Kategori: EDEBİYAT

Geçen ay, ‘Karşılaşmalar’ temasıyla ilki gerçekleştirilen Mersin Edebiyat Festivali kapsamındaki bir çalıştayda katılımcı olarak yer aldım. Çağ Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve Mersin Üniversitesi yüksek lisans öğrencileri olarak ‘Edebi Yapıtlarda Okur Nelerle Karşılaşır?’ meselesini Şebnem İşigüzel’in ‘Venüs’ romanı ile Kemal Varol’un ‘Âşıklar Bayramı’ üzerinden değerlendirdiğimiz ve keyif aldığım bir etkinlikti. Bu yazımın içeriği, söz konusu çalıştay için hazırlamış olduğum metnin giriş kısmını ve ‘Âşıklar Bayramı’na dair değerlendirmelerimi içermektedir. * * * Kurmaca metinlerin temel unsurları olan olay, kişi, yer ve zaman, kurgunun temel hatlarını oluşturmadaki işlevi nedeniyle önemlidir. Aktarılan olayın mekân…

Devamını Oku

YAŞAR KEMAL VE DOĞA YAZINI… Yaşar Kemal, Çukurova’nın en güçlü kalemi. Dünyadaki sesi Türkiye’nin, kuşkusuz. Yaşar Kemal Vakfı, Altın Koza ve Adana Büyükşehir Belediyesi, 2022’de ‘Yaşar Kemal ile Çukurova’da Dünden Yarına’ başlığında onu hem insan hem de edebiyatçı yönüyle genç kuşaklara tanıtmak amaçlı bir dizi etkinlik düzenlemeye başladı. Yaşar Kemal’in edebiyatını değerlendiren bütün yazılarda, bu tarz toplantılarda yakın zamana kadar onun büyük bir destancı, ozan, modernist güçlü bir romancı olduğu üzerinde duruluyor; pek çok eserinde doğanın en ince ayrıntılara kadar anlatıldığı belirtiliyordu. Bu elbette şaşırtıcı olmamalı. Doğa, Yaşar Kemal’in romanlarında…

Devamını Oku

Adından da anlaşılacağı gibi roman, Yunan mitolojisinde cadılık faaliyetleri ve yaptığı büyülerle bilinen Kirke’yi odağına alıyor. Kirke, bir Titan olan ve güneşle özdeşleştirilen Helios ile su perilerinden Perseis’in kızı. Babasının kudretinden pek pay alamadığı ve kardeşleri gibi “parıldayamadığı” için, ailede pek sevilmeyen bir çocuk. Babasının salonlarında hapsolan, hayatı ve ölümlüleri ölesiye merak eden Kirke; bir gün sevdiği –ölümlü– adam için bir büyü yapar. Bunun üzerine Aiaie adında kuş uçmaz kervan geçmez bir adaya sürülür. Sonsuz ömrünün geri kalanını artık bu adada geçirecektir. Binyıllar içinde Hermes, Athena, Odysseus, Iason, Medeia, Daidalos…

Devamını Oku

“Kolayca okunabilen bir şiirin/ kolayca yazıldığını mı sanıyorsunuz?” [1] Johann Wolfgang von Goethe’nin “Gökyüzüne çizilmiş resimdir”; Friedrich Hegel’in “güzel sanatların en üstünü ve en zor olanı” diye tanımladıkları şiir –eskilerin deyimiyle– “insani bir mefkure”dir; Ahmet Hamdi Tanpınar’a göre, “saf bir lisan”dır. “Şiirin sabit bir tanımı yoktur” denir; “şiir gökyüzünün sonsuzluğu, denizin engin derinliğidir, ateştir, itirazdır, ütopyadır” benim için… Evet, ütopyanın sesi, soluğudur o: “Şiir tanımları değişiyor” denilse de değişende değişmeyendir… Devrimci şiirimizin, Nâzım Hikmet’in “paltosundan” çıktığı kanısı yersiz değildir. (Tevfik Fikret’e haksızlık etmiyoruz sanırım!) ‘Garip’ ve ‘İkinci Yeni’ dalgalarının müdahaleleri…

Devamını Oku

Ses ve söz; insanın, toplumların varlığını semantik açıdan ortaya koymaya yarayan kelimelerden güç alır. Peki, kelimeler bazı anlamlara gelir mi? ‘Tehlikeli Oyunlar’da Hikmet’in de üstüne düşündüğü bu mesele felsefi ve edebi boyutlarıyla üstünde konuşulmakla bitirilemeyen meselelerdendir. Sema Kaygusuz’un ‘Barbarın Kahkahası’nda kelimeler bağlamında çocukların toplumsallaşmasına dair yazdıkları düşündürücüdür: “Onun âleminde kelimeler henüz birer isim değil, kâinatın betimidir. Aradığı şeyleri bulamayınca şeylere isim verir. (…) Gelgelelim biz yetişkinler o evlat tanrıyı alır, evvela beslemeye dönüştürür, müteakiben tenezzülü öğretiriz. Lisanın titreşimlerini, harflerin ritmini tekrarlaya tekrarlaya bir ruh lügatini yeni bir ruha zerk ederiz.…

Devamını Oku

“Bilim aklın şiiridir, şiir de yüreğin bilimidir.” [1] Andrey Tarkovski’nin ifadesiyle, “şiir benim açımdan bir dünya görüşü, gerçekle olan ilişkimin özel bir biçimidir; bu açıdan bakıldığında, şiir, insanlara hayatı boyunca eşlik eden bir felsefedir”. Yaşamı savunmak; insan olmak (ve sonuna dek de İNSAN kalmak) halidir. Bundan kimsenin şüphesi olmasın… Çünkü “Hakikate ulaşmanın yolları şunlardır: Felsefe, sanat, siyaset ve aşk” diye uyarır Alain Badiou! Gerçekten de “Paramparça edilmemiş, fırtınalara göğüs germemiş, tel tel dağılmamış, büyük dikişler ve çirkin yara izleriyle, pek nahoş bir halde kendini tekrar bir araya getirmemiş insanlara tahammülüm…

Devamını Oku

“Şiir, ölüm ve yaşam dolayısıyla şimdi ve daima açıktır.” [1] Edward Morgan Forster, “Bize kendimizi doğru biçimde küçük hissettirebilmek yalnızca sanatın işlevidir” derken; altını ısrarla çizerek ekler Simone de Beauvoir: “Sanatçının ifade edeceği bir dünya olması için, o, öncelikle bu dünyada yer almalıdır; baskıcı ya da baskı altında, yılgın ya da isyankâr, insanlar arasında bir insan.” O insanlar arasında insanlardan birisi de şair(ler)ken; şiirlerine dair ‘Karagün Dostu’nda şöyle der Hasan Hüseyin Korkmazgil: “Biliyorum/ matarada su/ torbada ekmek/ ve kemerde kurşun değil şiir/ ama yine de/ matarasında suyu/ torbasında ekmeği/ ve…

Devamını Oku