MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ’DAN TEVAZU YÜKLÜ ANLATI

Son Baskı HABER

Hayattan ne anlamalıyız? Peki, kariyerimizi nasıl doğru planlarız ya da yaşam kalitemizi nasıl yükseltebiliriz? Gazeteci Büşra Sanay sordu, Muazzez İlmiye Çığ –109 yılın deneyimiyle– yanıtladı. Geçmişimizden çıkarmamız gereken dersler neler? Nasıl güçlü kadın olunur? Uzun, sağlıklı ve huzurlu bir hayatın reçetesi nedir?

Muazzez İlmiye Çığ’ın mücadelelerle, hüzün ve mutluluklarla ama en önemlisi de “bilginin ve bilmenin” peşinde geçen 109 yıllık ömrü aynı zamanda bir “Cumhuriyet Tarihi” olarak da okuyucunun karşısına çıkıyor. 1914 yılında, savaşların gölgesindeki Anadolu coğrafyasında dünyaya gelen bir kız çocuğuna “İlmiye” ismini vermek, bir anlamda onun kaderinin çizilmesi anlamına da gelmiş olabilir mi?

Gazeteci Büşra Sanay’ın hayata, insanlığa ve mutluluğa dair sorduklarının ışığında bu koca çınarın gölgesinde “‘Yaşadım!’ diyebilmek için ne yapmalıyız?” sorusuna bir cevap arayarak okuru bir ömrün deneyim dolu yolculuğuna çıkarıyor.

109 SENEDİR HEYBESİNDE BİRİKENLER

‘Yaşadım Demek İçin Ne Yapmalı?’ adını taşıyan kitap, çocukluğu Osmanlı Devleti’nin yıkılışına denk gelen, sonrasında Cumhuriyet’in kuruluşuna bizzat şahitlik eden ve bugün yüzüncü kuruluş yıldönümüne ulaştığımız Cumhuriyet’i ilk gününden itibaren yaşamış olan belki de son insan Muazzez İlmiye Çığ’ın hayatını konu alıyor. En önemli özelliklerinden biri olan Atatürk ve Cumhuriyet sevgisiyle, bir diğeri de bilime ve öğretmeye olan büyük aşkını anlatılarıyla okurların gözleri önüne seren Çığ, bu uzun yaşamda heybesinde biriktirdiklerini yazdığı onlarca kitapla paylaşıyor. Muazzez İlmiye Çığ, anılarının yer aldığı kitapta hem kendi ömrünün bir değerlendirmesini yapıyor hem de yeni kuşaklara “Nasıl mutlu olurum?” sorusuna bir cevap bulmaları adına yol gösteriyor.

Gazeteci Büşra Sanay’ın günlerce süren görüşmelerinde sorduğu sorulara içtenlikle cevap veren asırlık çınar, insanın yaşama sebebine ve kendini geliştirme yollarına ipuçları verirken ülkemizin ve toplumumuzun nasıl gelişeceğine dair de çarpıcı tespitler yapıyor. ‘Yaşadım Demek İçin Ne Yapmalı?’, Tuhaf Kitap etiketiyle kitap satan her yerde okuyucuyu karşılıyor.

MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ HAKKINDA:

Sümerolog, bilim insanı, tarihçi Muazzez İlmiye Çığ̆ 20 Haziran 1914’te Bursa’da dünyaya geldi. Ailesi Kırım göçmenlerinden olup babası Kırım’dan Merzifon’a, annesi ise Kırım’dan Bursa’ya göç̧ etti. 1919 senesinde İzmir’de ikamet ederlerken, şehrin Yunan ordusu tarafından işgal edilmesi üzerine güvenli bir yer olan Çorum’a yerleştiler. Çığ̆, Çorum’da ilkokula başladı. Ailesi Çorum’dan Bursa’ya taşınınca da bu şehirdeki ‘Bizim Mektep’ adlı özel bir okula devam etti. Bu okulda Fransızca ve keman dersleri de aldı. 1926 senesinde Bursa Kız Muallim Mektebi sınavını kazandı ve 1931’de mezun oldu. Öğretmen olan babası gibi öğretmenlik yapmak üzere Eskişehir’e atandı. Babası da Eskişehir’de öğretmenlik yapıyordu. Bu şehirde dört buçuk sene çalıştı.

Muazzez İlmiye Çığ̆, Atatürk’ün emriyle kurulan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Hititoloji Bölümüne 1936 senesinde girdi. Burada, Nazi yönetimindeki Almanya’dan kaçıp Türkiye’ye gelen Prof. Dr. Hans Gustav Güterbock’tan Hitit dili ve kültürü̈, Prof. Dr. Benno Landsberger’den ise Sümer ve Akad dilleri ve Mezopotamya kültürü̈ derslerini aldı. Çığ̆, Ankara Üniversitesi’nden 1940 senesinde mezun oldu ve İstanbul Eski Sark Eserleri Müzesi Çiviyazılı Belgeler Arşivi’ne uzman olarak atandı. 1940’ta okul arkadaşı, Türk dili uzmanı, sanat tarihçisi ve tarihçi Kemal Çığ̆ ile dünya evine girdi. Müzede çalıştığı 31 sene boyunca meslektaşı Hatice Kızılay ve Dr. Fritz Rudolf Kraus ile beraber burada bulunan Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış on binlerce tableti temizleyip sınıflara ayırarak numaralandırdı. Yetmiş dört bin tabletten oluşan çiviyazılı belgeler belgeliğini oluşturdu. Üç bin tabletin kopyasını katalog yapıp yayımladı.

Muazzez İlmiye Çığ̆, İstanbul Arkeoloji Müzesi bünyesindeki Eski Şark Eserleri Müzesi’nde görev yaptığı süre zarfında burayı; Paris-Louvre Museum, Londra-British Museum, Berlin-Vorderasiatisches Museum gibi bir Eski-Önasya Dilleri Araştırma Merkezi haline getirdi. Almanya, Amerika ve Finlandiya’dan gelen uzmanlarla Sümeroloji yayınları yaptı. Münih’te 1957 yılında gerçekleştirilen Oryantalistler Kongresi’ne katıldı. Heidelberg Üniversitesi’nde 1960 senesinde altı aylık bir çalışma yaptı. Roma’da açılan Hitit sergisini 1965 senesinde bu şehirden alarak Londra’ya götürdü̈. Londra’da kısa bir süre kaldı ve çalışmalarını sürdürdü̈. 1972 yılında Arkeoloji Bölümünden emekliye ayrıldı. Muazzez İlmiye Çığ̆, 1988’de Philadelphia’daki Asuroloji Kongresi’ne katıldı. Philadelphia Üniversitesi Müzesi Tabletler Bölümü Başkanı Prof. Kramer ile yaptığı çalışmalar ve araştırmalar sonucu Sümer edebiyatına yeni konular kazandırarak eksik olan bilgileri tamamladı. Türkçeye çevirdiği Kramer’in ‘Tarih Sümer’le Baslar’ yapıtı 1990 yılında Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine 1993 senesinde çocuklar için ‘Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk’ kitabını yazdı. Çığ̆, ilerlemiş yaşına rağmen yeni yapıtlar üretmeye devam ederek Sümer ve Hitit kültürlerini tanıtan pek çok kitap yazdı.

Bu çalışmaları nedeniyle 2000 yılında İstanbul Üniversitesi tarafından “Fahri Doktor” unvanına layık görüldü̈. 2005 senesinde Osmaniye’nin Çardakköyü’ndeki Anadolu Kültür Araştırmaları Derneği tarafından kendisine “Özgür İnsan” ödülü verildi.

2007 senesinde ‘Vatandaşlık Tepkilerim’ adlı kitabıyla, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği” savıyla yargılandı ve ilk duruşmada aklandı. Çığ’ın ‘Kur’an İncil ve Tevrat’ın Sümer’deki Kökeni’ adlı eseri, Galatarasay Rotary Kulübü̈ tarafından İngilizceye çevrilip yayımlanarak Avrupa ve Amerika’daki üniversite kütüphanelerine dağıtıldı.

Muazzez İlmiye Çığ̆, davet edildiği bazı konferans ve organizasyonlar ile televizyonlarda da Sümer tarihi ve toplum sorunları hakkında konuşmalar yaptı. Yunan mitolojisinin Sümerlerden alınmış̧ olduğu iddiasında bulundu. ‘Sümerli Ludingirra’ adlı kitabı 2004 senesinde İran’da basıldı. Kendisine Adana Tepebağ Rotary Kulübü̈ Meslek Hizmet Ödülü yanı sıra sayısız plaket ve ödül verilen Muazzez İlmiye Çığ̆ iki kız annesidir.

BÜŞRA SANAY HAKKINDA:

1986, İstanbul doğumlu. Selçuk Üniversitesi Gazetecilik Bolumü mezunu… Gazeteci ve yazar. Üç kardeşten ikincisi… Cumhuriyet gazetesinde staj yaptı. 2009-2021 yılları arasında CNN Türk haber merkezinde haber spikerliği görevini yürüttü̈. ‘Umut Çocukta’ adını verdiği kampanyayla, Türkiye’nin her şehrinde ihtiyacı olan çocuklar için yardımlar topladı ve pek çok kütüphane kurulmasına önayak oldu. Üzerinde uzun araştırmalar yaptığı ensest konusuna dair yazdığı, 2018 yılında çıkan ilk kitabı ‘Kardeşini Doğurmak / Türkiye’de Ensest Gerçeği’ ile Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Sedat Simavi Ödülleri Seçici Kurulu tarafından ‘Övgüye Değer Ödülü’ne layık görüldü̈. TEDx Alsancak’ta, ‘Kızlar Kardeşini Doğuruyor’ başlıklı konuşmasıyla milyonlara ulaştı. Dagu’nun annesi.