BİLİME ‘ADLİ’ BAKIŞ
Ülkemizde son dönemde yükselen ve cazip kariyer fırsatları sunan alanlardan biri de adli bilimler. Suç oranlarının artışı ve suçla mücadeledeki ihtiyaç, adli bilim uzmanlarına olan talebi de artırıyor. Türkiye’nin önemli kriminologlarından Prof. Dr. Sevil Atasoy, üniversite tercih döneminde öğrencilere adli bilimler alanını ve kariyer olanaklarını anlattı. Prof. Atasoy, “Suçla mücadelede etkin bir rol oynamak ve adalet sistemine katkı sağlamak isteyenler için adli bilimler ve otopsi yardımcılığı eğitimi cazip kariyer seçenekleri sunuyor” dedi.
Suç oranları arttığında, adli bilimlerin daha fazla suç olayını çözme, delil analizi ve suçla mücadelede kullanıldığını ifade eden Prof. Atasoy, “Suçlarla mücadelede ve suçluların tespitinde adli bilim uzmanlarının bilgi ve becerileri büyük önem taşır. Adli bilimler, suçların çözülmesine katkı sağlar. Bu bilimler sayesinde delillerin doğru bir şekilde toplanması, analiz edilmesi ve yargı süreçlerine sunulması mümkün olur. DNA analizi, parmak izi tespiti, balistik incelemeler ve dijital adli bilim teknikleri gibi yöntemler, suç olaylarını aydınlatmada ve suçluların tespitinde önemli rol oynar” diye konuştu.
Adli bilimler ve otopsi yardımcılığı alanında öğrencilere olay yeri incelemesi, parmak izi analizi, kimyasal analizler, ateşli silah incelemeleri, adli tıp gibi konularda teorik bilgi ve pratik beceriler kazandırıldığını belirten Prof. Dr. Sevil Atasoy, üniversitelerin bu bölümlerinde öğrencilere, adli laboratuvarlarda çalışma ve suç olaylarına müdahale etme pratiği yapma imkânı da sağlandığını söyledi. Prof. Atasoy, “Bu sayede öğrenciler, gerçek yaşam senaryolarına benzer ortamlarda tecrübe edinerek adli bilimlerde etkin bir şekilde görev alabilecek donanımlarını geliştirirler” ifadelerini kullandı.
‘DİSİPLİNLERARASI BİR ALAN…’
Adli bilimlerin, suçların çözülmesine ve suçluların tespitine yönelik teknik ve yöntemler sunduğunu kaydeden Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Bu bilimlerle elde edilen veriler ve analizler, toplumun suçlarla mücadele stratejileri ve cezalandırma politikalarının belirlenmesinde de kullanılabilir. Bu bölüm, adaletin sağlanması için suçun aydınlatılması temeline dayandığı için ‘kriminalistik’ dediğimiz fen dallarının suçu aydınlatmak üzere kullanılmasını gerektirir” dedi.
Prof. Atasoy, üniversitelerin bu bölümlerinde okutulan dersler hakkında da şöyle konuştu:
“Öğrencilerimiz bu bölümlerde adli fizik, adli kimya, adli biyoloji dersleri alır; matematik, istatistik, bilişim gibi pek çok fen dersini de adli amaçlı kullanmak üzere yetiştirilir. Fizik kurallarını kullanarak yüksekten düşme vakasında bir kişinin ‘İtilmiş mi, yoksa düşmüş mü?’ sorusunu aydınlatmayı öğrenirken olay yerinden elde edilen tek bir kıl tanesinden bir kişinin DNA analizini yapıp bu kişinin kim olduğunu biyoloji bilgisini kullanarak öğrenir. Adli bilimler, suçu önlemek üzere sosyal dallarını da kullanır. Bu sebeple öğrenciler, kriminoloji-viktimoloji dersleri ile adli bilimlerin sosyal yanını da öğrenmektedir.”
Adli bilimler öğrencileri, mezun olduktan sonra bilirkişilik yapacakları için mahkeme ve savcılıklardan gelen dosyaları değerlendirebilmek ve adalet sisteminin yargı organlarıyla aynı dili konuşmak adını hukuk dersleri de alıyorlar. Bu sayede öğrenciler, adli bilimler alanını üç yüz altmış derece öğrenecek nitelikte bir eğitim alarak ‘Adli Bilimci’ unvanını kazanıyorlar.
Teknolojideki ilerleme ve adli bilimlerdeki yeniliklerin gençlerin bu alana ilgi duymasını sağladığını söyleyen Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Adli bilimler bölümleri, suçların çözülmesi ve yargı süreçlerine katkı sağlayan disiplinlerarası bir alandır. Burada öğrenciler, adli bilim uzmanı olma yolunda ilerleyerek suç olaylarını inceleme, delilleri analiz etme ve yasal süreçlerde adli otoritelerle iş birliği yapma becerilerini kazanıyorlar. Adli bilimler bölümü mezunları, jandarma-polis departmanları, adli tıp merkezleri, özel adli bilim laboratuvarları, hukuk firmaları ve devlet kurumları gibi çeşitli kurumlarda iş imkânlarına sahiptirler. Aynı zamanda, akademik kariyer ve araştırma yapma fırsatları da mevcuttur” dedi.
‘DİZİLER FAKTÖRÜ…’
‘CSI’ (Crime Scene Investigation) gibi dizilerin, adli bilim uzmanlarının çalışmalarını ve soruşturma süreçlerini anlatarak büyük bir izleyici kitlesine ulaştığına işaret eden Prof. Dr. Sevil Atasoy, “Bu diziler, izleyicilere adli bilimlerin nasıl çalıştığını, delillerin nasıl analiz edildiğini ve suçun nasıl çözüldüğünü göstererek adli bilimlerin karmaşık ve heyecan verici bir alan olduğunu vurguladı. Bu dizilerin etkisiyle gençlerin adli bilimlere olan ilgisi arttı. Dizi karakterleri, adli bilim uzmanlarının zorlu soruşturma süreçlerindeki bilgi ve becerilerini sergileyerek gençlerin dikkatini çekti. Diziler, adli bilimler alanında kariyer yapmak isteyen gençlerin sayısının artmasına katkı sağladı” diye konuştu.
Dizilerin genellikle dramatik ve eğlenceli olma amacıyla bazı gerçeküstü öğeler içerdiğini ifade eden Prof. Atasoy, “Gençlerin adli bilimler alanında gerçekçi bir bakış açısı geliştirmeleri için doğru eğitim ve bilgi kaynaklarına yönlendirilmeleri önemli. Eğitim kurumları ve adli bilimler uzmanları, gençlere doğru bilgileri sunarak bu alana duyulan ilgiyi daha sağlam temellere oturtabilirler” dedi.
‘ADLİ BİLİMLER DE DİJİTALLEŞTİ…’
Dijitalleşme ve yapay zekâ teknolojilerinin, delil analizi ve suç tespitinde kullanıldığını belirten Prof. Dr. Sevil Atasoy, adli bilimlerde kullanılan teknolojileri de şöyle sıraladı:
“Olay yerinde veya dijital ortamda toplanan delilleri analiz ederken yüz tanıma, ses analizi ve izleme sistemleri gibi teknolojiler, suçluların tespit edilmesini kolaylaştırır ve suç önleme amacıyla kullanılabilir. Adli bilimlerde toplanan çok miktarda verinin analizi ve yorumlanması sürecinde yapay zekâ, büyük veri kümelerini hızlı ve etkili bir şekilde işleyerek önemli ipuçlarına ulaşılmasını sağlar. Dijital kanıtların analizinde ve doğruluğunun tespitinde de yapay zekâdan yararlanılır. Suç olayları artık daha fazla dijital platformda gerçekleştiği için bilgisayarlar, cep telefonları, sosyal medya hesapları ve diğer dijital cihazlar üzerinden elde edilen deliller, adli soruşturmalarda büyük öneme sahiptir. Yapay zekâ algoritmaları, belirli örüntüleri ve davranışları hızlı bir şekilde tespit edebilir. Suç önleme ve adli soruşturma süreçleri daha hızlı bir şekilde ilerleyebilir ve kararlar alınabilir. Adli tıpta da yapay zekâ, otopsi raporlarının değerlendirilmesi, toksikoloji analizleri ve patoloji incelemeleri gibi alanlarda kullanılır. Yapay zekâ, doktorların daha doğru tanı koymasına ve ölüm sebeplerini belirlemesine yardımcı olabilir.”
