KORONAVİRÜS GÜNLERİNİ YAZMAK, NOT ETMEK, KAYIT ALTINA ALMAK (9)

Başar ŞEKER

-ADANA-

EDİTÖR

2019’un son günlerinden itibaren dünyanın, 2020’nin Mart ayından itibaren de Türkiye’nin ana gündemi koronavirüs. Her yeni güne bu ölümcül virüsün etkileriyle uyanıyoruz. Mart dedik, nisan dedik, mayıs dedik; ne olduğunu anlamadan bir yazı geçirdik; şimdi düşleriyle gerçekleriyle eylül zamanını soluyacağız. Sonbahar, kış nasıl geçer, yeni baharlara nasıl uyanırız, bilinmez.

Açıklanan resmi verilere göre, dünyada koronavirüs vakası sayısı 25 milyonu geçti, ölü sayı 850 bin civarında. 185 bine yaklaşan ölü sayısıyla ABD dünyada başı çekerken; ABD’yi 122 bin ölüyle Brezilya takip ediyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın 31 Ağustos akşamı açıkladığı istatistiklere göre; 270 binin üzerindeki vaka sayısıyla dünyada ilk 20 ülke içerisinde olan Türkiye’de ölü sayısı 6 bin 370.

SALGIN DÖNEMİNDE AMAZON.COM’UN PATRONU 150 ÜLKEDEN DAHA ZENGİN OLDU

Dünya ve Türkiye’de koronavirüs temalı haberlerde ağustos ayında hangilerini biriktirmişiz, şimdi onlara bakalım:

• Gaziantep İl Emniyet Müdürlüğü, kurban bayramının ikinci gününde gerçekleştirilen denetimler kapsamında koronavirüs tedbirlerine uyulmadığı gerekçesiyle kentteki 2 düğünün iptal edildiğini duyurdu. Yapılan açıklamada düğün sahipleri hakkında yasal işlem başlatıldığı kaydedildi.
• İzmir’in Çeşme ilçesinde yaz döneminde hafta sonları 650 bin olan nüfus yoğunluğu, kurban bayramının ikinci günü itibariyle 1 milyonu aştı. Ilıca Halk Plajı dolup taşarken, aşırı yoğunluk nedeniyle koronavirüs önlemlerinden sosyal mesafe kuralı ihlal edildi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Dikkat!” uyarısında bulundu.
• İstanbul’da tatilcilerin akşam saatlerindeki Şile dönüşünde belediye otobüsü tıklım tıklım doldu. Koronavirüsten dolayı fazla yolcuyla hareket edemeyeceğini söyleyen otobüs şoförü ile yolcular arasında tartışmalar yaşandı. Durağa gelen polis ekibinin uyarılarıyla yolcuların inmesinin ardından otobüs yoluna devam etti.
• İngiltere hükümeti, koronavirüs salgınında yeme-içme sektöründe zora giren işletmeleri desteklemek amacıyla ülke genelinde 72 bin restoran, pub ve kafelerde 20 sterline kadar olan hesapların 10 sterline kadar olan bölümünü karşılama kararı aldı. Yemekle birlikte tüketilen alkollü içecekler ise kapsam dışı bırakıldı. Uygulama ağustos ayı boyunca pazartesi, salı ve çarşamba günleri geçerli olacak.
• HDP Diyarbakır Milletvekili Semra Güzel, Sağlık Bakanlığı’nın yanıtlaması istemiyle bölgedeki Covid-19 vakası ve ölüm sayılarıyla ilgili TBMM’ye soru önergesi sundu. Önergede, Diyarbakır’da günlük pozitif hasta sayısının ortalama 300, Şanlıurfa’da 350 civarında olduğunu kaydeden Güzel, “Sadece Diyarbakır’da bir hastanede bir gecede 8 hastanın yaşamını yitirdiği gün, Bakanlığınız tarafından tüm ülkede açıklanan ölüm sayısının 17 olması, açıkladığınız verilerin güvenilirliğine ciddi gölge düşürmüştür” ifadelerini kullandı.
• Japonya’da bir teknoloji şirketi, takan kişinin sesini yükselterek sosyal mesafenin korunmasına yardımcı olan ve Japoncadan sekiz dilde çeviri yapabilen mikrofonlu bir yüz maskesi geliştirdi. Maske, ağız kısmına gelen bölümünde delikler bulunduğu için koronavirüse karşı doğrudan koruma sağlamıyor. Plastik ve silikondan yapılmış maske, standart yüz maskelerinin üzerine takılıyor. Maske, bluetooth yardımıyla cep telefonu ya da tablete bağlanıyor, takan kişinin söylediklerini metin mesajlarına çeviriyor ve bunları seslendiriyor. Maske 40 dolardan satılacak.
• Harvard Business School ile New York Üniversitesi uzmanlarının tüm dünyada 3,1 milyon çalışanı kapsayacak şekilde yaptığı araştırmaya göre, pandemi sürecinde evden çalışma, mesai saatlerini uzatırken toplantı sayılarını ise yüzde 13 artırdı.
• İtalya’nın Torino kentinde koronavirüs günlerinde sevgilisinden şiddet gören bir kadın, pizza siparişi verme bahanesiyle polisi aradı. Kadının yardıma ihtiyacı olduğunu anlayan polis, yaklaşık 3 dakika içinde eve giderek şiddet uygulayan kişiyi gözaltına aldı.
• Koronavirüs salgını nedeniyle karantina sırasında evden çalışmak zorunda olmak pek çok kişinin kendini yalnız hissetmesine yol açtı. Bazı kişiler, bu yalnızlıklarını gidermek için yapay ofis sesi sağlayan internet sitelerine başvurdu. Yazıcı, kahve makinesi, sohbet eden insanlar gibi arka plan seslerinin yer aldığı internet sitelerini salgın sırasında milyonlarca kişi ziyaret etti.
• Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 100 bini geçtiği Brezilya’da ölümlerin yarısının son 50 günde gerçekleştiği kaydedildi.
• ABD’de Los Angeles Belediye Başkanı Eric Garcetti, koronavirüs önlemlerinin ihlal edilerek büyük partiler düzenlenen evlerin elektrik ve sularının kesilmesi için kent yönetimine yetki vereceklerini açıkladı.
• İran’da Koronavirüsle Mücadele Kurulu Üyesi Muhammed Rıza Mahbubfer, ülkede Covid-19 salgınına ilişkin yapılan resmi açıklamaların gerçek sayıların sadece 20’de 1’i olduğunu söyledi. İran hükümeti, iddiaların yer aldığı röportajı yayımlayan gazeteye yayın yasağı getirdi.
• Medya takip kuruluşu Ajans Press, koronavirüsün medya karnesini çıkardı. Ülkemizde ilk vakanın görüldüğü tarih olan 10 Mart’tan günümüze kadar tüm medya verileri üzerinden elde edilen bilgilere göre; Türkiye’de koronavirüs hakkında çıkan haber sayısı 35 milyon adedi aştı.
• Koronavirüs vakası sayısının sıfırlandığı Yeni Zelanda’da 4 yeni vaka panik yarattı: Ülkede karantina ilan edildi, halk marketlere akın etti.
• Boğaziçi Üniversitesi koronavirüs kararını açıkladı: “Sadece zorunlu hallerde yüz yüze eğitim yapılacak.”
• Koronavirüse yakalanıp iyileşen dünyaca ünlü Sırp tenisçi Novak Djokovic, ABD Açık Tenis Turnuvası’na katılacağını açıkladı.
• Rusya, koronavirüs aşısı ‘Sputnik V’nin üretimine başladığını duyurdu.
• Ordu’da bir düğünde ortak kullanılan makyaj malzemesinden dolayı 35 kişiye koronavirüs bulaştı.
• Koronavirüs salgını tüm dünyayı etkilemeye devam ederken, bu süreçte dövme yaptıranlar ilerleyen yıllarda 2020’nin unutulmazı olacak Covid-19’u vücutlarına kazımak istiyor. Dünyada koronavirüs temalı dövmelerin revaçta olduğu bildirildi.
• Kırklareli’nde koronavirüs karantinasında olması gereken bir çiğköfteci, dükkânında satış yaparken yakalandı. Çiğköfteciye, karantina tedbirlerine uymadığı gerekçesiyle 3 bin 150 lira para cezası uygulandı.
• Kanada’da bir striptiz kulübünde çalışan bir kişide koronavirüs çıkması üzerine yetkililer alarma geçti. Toronto’nun merkezindeki kulüpten virüs kapmış olabileceği düşünülen 550 kişi aranıyor. Ancak müşterilerin kaçının kulübe gelirken gerçek iletişim bilgisini verdiği ise şüpheli.
• Antalya Büyükşehir Belediyesi Başkanı Muhittin Böcek, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, koronavirüse yakalandığını duyurdu.
• Rize İl Sağlık Müdürlüğü’nden sitem: “Koronavirüsle mücadele konusunda bunca emeğe karşın, halen aynı vurdumduymaz tavırlarla düğünlerimizde rahatlıkla horon tepebiliyoruz.”
• Koronavirüsü bulaştırma tehlikesi nedeniyle trafikteki kontrolde alkolmetre cihazına üflemeyi kabul etmeyen Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Baki Umut Tuğay, Twitter’dan yaptığı açıklamada, Sağlık Bakanı ve İçişleri Bakanı’na çağrıda bulundu: “Acilen vatandaşın sağlığını riske atan ‘alkolmetre ile alkol kontrolü’ uygulaması hakkında bir düzenleme yapılması gerekiyor.”
• İtalya’da koronavirüs vakalarının son günlerde özellikle gençler arasında artışa geçmesi üzerine diskoların kapatılması gibi gece hayatına yönelik yeni yasaklar getirildi.
• Koronavirüs vakalarının yaygın olarak görüldüğü Van’da, sahte Covid-19 testi yapan dolandırıcıların kapı kapı dolaştığı bildirildi. Van Valiliği, uygun ücret karşılığı Covid-19 testi yaptıklarını söyleyerek evlere gelen bu kişilerin, ilgili kurumlara haber verilmesini istedi.
• Konya’da Covid-19 tedavisi gören 46 yaşındaki Çumra Belediye Başkanı Halit Oflaz yaşam mücadelesini kaybetti.
• İstanbul Valiliği, Kadıköy’de koronavirüs denetimlerinde maske takmayan Rana Batı isimli bir kadını gözaltına almaya çalışan polis memurlarının görevden uzaklaştırıldığını açıkladı.
• Rize’de koronavirüs tedbirleri kapsamında bir apartman yöneticisi, binayı karantinaya aldı. Apartmana mecbur kalınmadıkça kimsenin girmesine izin verilmiyor. “Kendi karantinamızı kendimiz uyguluyoruz” diyen apartman yöneticisi, “İşim olduğu zamanlarda apartmanın girişinde eşim nöbette. Akşamları da kamerayla evden takip ediyorum” ifadelerini kullandı.
• İtalya’da koronavirüs önlemleri döneminde satılamayan milyonlarca litre şarap, salgın nedeniyle talep patlaması yaşanan el dezenfektanlarına dönüştürülecek.
• Şampanyanın anavatanı Fransa’nın Champagne Bölgesi’nde üzüm hasadı başladı. Üzüm üreticileri: “Covid-19 salgının şampanyaya yönelik talebi düşürmesi, hasadın bir kısmının boşa gideceği anlamına geliyor.”
• Dünya çapında Covid-19 salgını ile mücadelede en başarılı ülkelerden biri olarak örnek gösterilen Güney Kore’de hükümet, vaka sayısının yeniden artması üzerine sokağa çıkma yasaklarını başkent Seul hariç tüm ülkede uygulamayı kararlaştırdı.
• Koronavirüs salgını kapsamında gece kulüpleri ve barların kapalı olduğu Peru’da, polisin baskın düzenlediği bir gece kulübünde yakalanmak istemeyenlerin kaçması sonucu çıkan izdihamda 13 kişi hayatını kaybetti.
• Avustralya’da Covid-19 karantinası kuralına uymayan bir kişiye 6 ay hapis cezası verildi.
• Hollanda ve Belçika’daki Covid-19 hastası iki kişinin, iyileştikten birkaç ay sonra yeniden koronavirüse yakalandıkları ortaya çıktı. Uzmanlar, bu iki vakanın istisna olup olmadığını araştırıyor.
• Antalya İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu tarafından, kentte yat ve teknelerde düzenlenen köpük partisi, duman, sis ve renkli toz gibi ürünler kullanılarak yapılan eğlenceler yasaklandı.
• Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın Covid-19 testi pozitif çıktı.
• Ankara Tabip Odası Başkanı Dr. Ali Karakoç, Covid-19 salgınının gidişatına ilişkin, “Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı 1500’lü sayılar var; ama bu, Ankara’nın bir günlük sayısı bile değil. Vaka sayısı çok daha fazla, Ankara’da 4 pandemi hastanesinin tamamı dolu, yatak kalmadı” açıklamasında bulundu.
• Bursa’nın İnegöl ilçesindeki bir düğünde, piyanistin “Haydi, herkes piste; oynamayan korona olsun” demesi üzerine çok sayıdaki davetlinin piste çıkarak halay çektiği iddiası üzerine emniyet, piyanist ve düğün sahibine 6 bin 360 lira idari para cezası uyguladı.
• Yaşam koşullarının kötüleşmesi ve yolsuzluk nedeniyle protestoların arttığı Libya’da hükümet koronavirüsün yayılmasını önlemek için 24 saatlik sokağa çıkma yasağı ilan etti.
• Evrim psikolojisi uzmanı Prof. Robin Dunbar’a göre, “arkadaşlıklara yatırım yapmak gerekir, yoksa hızla bozulabilirler, bunun için sadece üç ay yeter”. Dunbar, koronavirüs salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamaların sosyal sonuçlarının kısa vadeli olacağını umduğunu belirtirken; ama bazı arkadaşlıklar üzerinde uzun dönemli etkiler bırakabileceğini söylüyor.
• Uzmanlar, pandemi sırasında spor yapılamamasına bağlı olarak ortaya çıkan hareket eksikliğiyle obezite ya da kalp sorunları gibi hastalıklarda yükseliş yaşanmasından endişe ediyor. UNICEF’in 13-30 yaş arasındaki 8 bin genç ile yaptığı araştırma, bu gençlerin yarısının pandemi sırasında spor yapmayı kestiğini gösteriyor. Dünya Bankası’nın yayımladığı küresel veriler üzerinden yapılan analize göre ise, obezite, Covid-19 yüzünden ölüm ihtimalini yüzde 50 artırıyor.
• Amazon.com’un kurucusu Jeff Bezos’un serveti, Covid-19 salgını döneminde 200 milyar doları aşarak 150 ülkenin milli gelirinden fazla bir değere ulaştı.
• ATV ekranlarında yaptığı ramazan programlarından aldığı maaşla sürekli gündeme gelen Nihat Hatipoğlu, Covid-19’a yakalanmasının ardından hastalığına sevinen bir grup olduğunu belirterek, “Din düşmanlığı sizi bu kadar mı zavallı yaptı?” tepkisini gösterdi.
• Türkiye ekonomisi, koronavirüs salgınının yoğun olarak yaşandığı nisan-mayıs-haziran aylarını kapsayan ikinci çeyrekte yüzde 9,9 küçüldü. Küçülme; hizmet sektöründe yüzde 25, imalat sanayiinde yüzde 16,5 olarak gerçekleşti.
• ABD’de koronavirüse ikinci kez yakalanan bir gencin hastalığı ilkine göre daha ağır geçirdiği bildirildi.
• Covid-19 salgınında vaka sayılarının yeniden artması sebebiyle Macaristan yeni önlemler alıyor. Ülke, 1 Eylül’den itibaren tüm sınırlarını kapatma kararı aldı.

Ağustosta görünüm böyleydi.

‘BİR YAZ GEÇTİ’

Ağustos bitti, eylül geldi. Sıcak mevsim, pastırma yazıyla bir müddet daha devam edecek takvimlerde. Ve biz koronavirüs günlerini yaprak yaprak yazmayı, not etmeyi, kayıt altına almayı sürdüreceğiz.

İki şairden dizelerle bitirelim yazıyı.

İlki, Bedri Rahmi Eyüboğlu’ndan:

“Bir yaz geçti/ tozu dumana katarak/ kavun karpuz yüklü/ bir yaz geçti. // Bütün iştahlar tetikteydi/ ağaçlar, kolum kanadım kadar benim/ deniz, anam babam kadar iyiydi. // Bir yaz geçti yanı başımızdan/ dişimizden tırnağımızdan/ alı al, moru mor/ nefes nefese bir yaz geçti.”

Diğeri, Necati Cumalı’dan:

“Bütün yaz/ kuyunun başında yedik/ akşam yemeklerini. // Cevizler iç tuttu/ bademlerin kabukları kurudu/ ayvalara sindi gün ışığı. // Yaz geçti/ içeriye aldık/ masayı sandalyeyi. // Karıncalar ortalardan çekildi/ kuyunun taşında arılar yok/ boş kova devrik durur şimdi.”