KORONAVİRÜS GÜNLERİNİ YAZMAK, NOT ETMEK, KAYIT ALTINA ALMAK (5)

Başar ŞEKER

-ADANA-

EDİTÖR

Dünyada koronavirüs vakası sayısı 3,5 milyona, ölü sayısı 250 bine yaklaştı. Dünya devi ABD bile, koronavirüs karşısında yenildi; ülkede ölü sayısı 70 bine doğru ilerliyor. Avrupa kıtası da gün gün erimeyi sürdürüyor; koronavirüsten ölenler İtalya’da 30 bini, İngiltere’de 28 bini, İspanya’da 26 bini, Fransa’da 25 bini bulmuş durumda. Koronavirüsün çıkış noktası Çin’de ölü sayısı 5 bine yakın. Koronavirüs vaka sayısı 125 bine yaklaşan Türkiye ise dünya vaka sıralamasında ilk 10 ülke arasında yer alıyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın 1 Mayıs akşamı açıkladığı bilgilere göre, Türkiye’de koronavirüsten ölenlerin sayısı 3 bin 258.

ENDONEZYA’DA ‘KEFENLİ HAYALETLER’ SOKAKLARA İNDİ

Dünyayı kasıp kavuran koronavirüs salgını ile ilgili geçen haftaya ilişkin çok haber birikti. Şimdi onlara bakalım:

• Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, Türkiye’de kamuoyuyla paylaşılan koronavirüs vakalarının sadece PCR testi pozitif çıkan hastalar olduğunu belirterek mevcut vaka kadar daha COVID-19 hastası olabileceğini söyledi: “Test negatif çıksa da klinik bulguları COVID-19’a işaret eden hastalar mevcut.”
• Çin: “Wuhan’daki tüm COVID-19 hastaları taburcu oldu.”
• Samsun’da 1000 liralık koronavirüs yardımına başvuran kişinin Ferrari marka otomobil sahibi olduğu ortaya çıktı.
• Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İsveç’te korovavirüs testi pozitif çıkmasına rağmen tedavi görmeyen Emrullah Gülüşken’in Türkiye’ye getirildiğini açıkladı.
• Oyunculuğu bırakarak ABD’de TIR şoförlüğü yapan Tolga Karel, New York’ta kullandığı TIR’ın soğutmalı dorsesinde koronavirüs nedeniyle hayatını kaybeden 12 kişinin cesedini bir morga taşıdığını söyledi.
• Dünya Bankası, COVID-19 pandemisinin sağlıkla ilgili etkilerine karşı aldığı önlemleri desteklemek için Türkiye’ye 100 milyon dolar tutarında krediyi onayladığını açıkladı.
• Koronavirüsle mücadelede yaşanan pozitif gelişmelerin etkisiyle dünya borsalarında oluşan iyimser hava sonrası Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, 1,5 ay sonra 100 bin puanın üzerinde açıldı.
• Ticaret Bakanlığı uluslararası ticarette yük taşımacılığına ilişkin yeni kararları açıkladı: “TIR şoförleri 14 günlük karantina süresini beklemeden –İran ve Irak hariç– tekrar yurtdışına çıkabilecek.”
• Maryland Valisi Larry Hogan, ABD Başkanı Donald Trump’ın geçen hafta koronavirüsün tedavisi için deri altına dezenfektan enjekte etmeyi önermesinden sonra, halktan dezenfektanın nasıl enjekte edileceği ya da bunun ağız yoluyla nasıl alınabileceği konusunda yüzlerce telefon aldıklarını açıkladı: “İnsanların bunu nasıl ciddiye aldığını anlamak güç.”
• TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: “TOBB Nefes Kredisi’ni devreye alıyoruz. İşletmelere 6 milyar liranın üzerinde kredi imkânı sağlanacak.”
• FIFA, koronavirüs salgını sonrası ara verilen liglerin yeniden başlaması durumunda takımlara 3 yerine 5 oyuncu değişikliği yapabilme hakkı tanınmasını önerdi.
• Koronavirüsten dolayı uçuşların iptal olması nedeniyle Küba’da mahsur kalan Hollandalı öğrenciler, yelkenliyle Atlantik’i geçip evlerine döndü.
• ABD’de bir müşteri, iflasa direnen lokantaya devletten aldığı 1200 dolarlık koronavirüs yardım çekini bahşiş olarak bıraktı.
• DİSK: “Üyemiz işçiler arasında COVID-19 oranı Türkiye ortalamasının 3 katı!”
• Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, koronavirüs salgınında hastalığın yayılmasını fiilen durdurduklarını belirterek, “Savaşı kazandık” dedi.
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: “Hafta sonu sokağa çıkma yasağı 1 Mayıs Cuma günü de uygulanacak. Ramazan Bayramı’na kadar hafta sonu yasakları devam edecek.”
• Türkiye’deki teknoparklarda sağlık atağı başladı: Üniversitelerin bünyesinde yer alan teknoparklardaki şirketler koronavirüse karşı solunum cihazından siperliğe, maskeden viral taşıma vasatına kadar birçok alanda üretimi artırdı.
• En çok turizm sektörünü etkileyen koronavirüs krizinin seyahat eğilimlerini ciddi biçimde değiştireceği öngörülüyor. Uzmanlara göre, kitlesel seyahat dönemi artık bitmiş olabilir. Süreç sonrasında butik otel trendi gibi özellikle hijyenin ön planda tutulduğu ‘butik seyahat’ döneminin başlaması bekleniyor.
• ABD’de koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan sokağa çıkma yasağı ve işletmelerin kapanmasını protesto eden grubun lideri aktivist Audrey Whitlock koronavirüse yakalandı.
• Koronavirüs salgınıyla birlikte Türkiye’deki tüketici eğilimlerinde ciddi değişim yaşanıyor. Yapılan araştırmalar, Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görülmesinden sonraki üç haftada e-ticaret satışlarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 160 büyüdüğünü gösteriyor.
• Dünyanın önde gelen biyoçeşitlilik uzmanları, ‘salgınların altındaki asıl neden’ olarak tanımladıkları ‘vahşi dünyanın kontrolsüz tahribatının’ hızla durdurulmaması halinde, koronavirüs salgınını çok daha ölümcül ve yıkıcı salgınların izleyeceği uyarısında bulundu.
• Endonezya’da ‘kefenli hayaletler’ sokaklara indi. Yetkililer açıkladı: “Halk, koronavirüsün tehlikeleri konusunda yeterince bilgili değil. Bu yolla evlerde kalmalarını sağlıyoruz.”
• İstanbul’da kamu kurum ve kuruluşlarında görevli ya da herhangi bir işyerinde sigortalı çalışanların eczanelerden dağıtılan ücretsiz maske sisteminden faydalanamayacağı bildirildi. Maske teminini çalışanlarına ilgili kurum, kuruluş ya da işyeri sağlayacak.
• Koronavirüs krizi nedeniyle Türkiye’de pek çok sektör daralırken; gıda perakendesi, e-ticaret, temizlik ürünleri gibi bazı sektörler hareketlendi. Getir, Gittigidiyor, Hepsiburada, İstegelsin, Lila Group, Meal Box, Metro, Migros, Sleepy gibi şirketler istihdamı artırmaya başladı.
• Evden çıkmadan ihtiyaçları karşılama gereksinimi Türkiye’de bankacılık işlemlerini de dijitale yöneltti. Mobil ve internet bankacılığı kullanımı artış gösterirken, QR ve temassız ödeme uygulamaları ile chatbot ve WhatsApp üzerinden banka işlemleri görüşmeleri yaygınlaştı.
• Birleşmiş Milletler; koronavirüs salgınında uygulanan karantina önlemleri nedeniyle en az 15 milyon daha aile içi şiddet vakasının yaşanmasının öngörüldüğünü açıklarken, ayrıca dünya genelinde on milyonlarca kadının doğum kontrol haplarına erişiminin sınırlanması yüzünden 1 milyon kadar istenmeyen hamilelik görüleceği öngörüsünde bulundu.
• Halkbank; yıllık satış hasılatı 3 milyon lirayla sınırlı şahıs işletmelerini kapsayacak yüzde 7,5 maliyetle, 6 ay anapara ve faiz ödemesiz, toplam 36 ay vadeli ‘İşe Devam Desteği – Küçük İşletme Can Suyu Kredisi’ni devreye aldığını duyurdu.
• THY, uçuş durdurma kararını 28 Mayıs’a kadar uzattı.
• Rusya’da koronavirüs vaka sayısı Çin ve İran’ınkinin toplamını geçti; Vladimir Putin, yeterli bireysel koruyucu olmadığını kabul etti.
• Yapılan bir araştırmaya göre; dijital medyada COVID-19 nedeniyle ekonomi haberleri yüzde 42’lik ziyaretçi artışıyla siyaset kategorisini uzun süredir ilk kez geride bıraktı.
• Türkiye’de uzaktan eğitim 31 Mayıs’a kadar uzatıldı.
• Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk: “Bu sene sınıfta kalma olmayacak.”
• Türkiye’de ekonomik güven endeksi, mart ayında 91,8 iken nisan ayında yüzde 44,1 oranında azalarak 51,3 değerine düştü.
• Oscar Ödülleri, koronavirüs salgını nedeniyle sinema salonlarının kapanmasının ardından sadece internet üzerinden içerik sağlayan platformlarda yer bulan filmlerin de bu yılki yarışta yer alacağını açıkladı.
• ABD ekonomisi, 2020’nin ilk çeyreğinde yüzde 4,8 daraldı.
• Sağlık Bakanlığı, ‘Hayat Eve Sığar’ uygulamasındaki güncellemeyle birlikte kentlerdeki semt semt koronavirüs risk haritasını yayımladı.
• YÖK: “Türkiye’de uzaktan eğitime destek için üniversite öğrencilerinin mobil hatlarına 6 GB’lik ücretsiz internet verilecek.”
• İsveç’te bahar festivalinde insanların toplanmasını engellemek için parklara tavuk dışkısı döküldü.
• Sağlık Bakanı Fahrettin Koca: “Türkiye’de toplam 7 bin 428 sağlık çalışanı koronavirüsten dolayı enfekte olmuş durumda.”
• Tesla ve SpaceX’in kurucusu Elon Musk, koronavirüs önlemlerini “Faşist bir yaklaşım” olarak nitelendirdi.
• Koronavirüs günlerinde MHP’den sosyal medya kanunu teklifi: “TC kimlik numarası zorunluluğu getirilsin.”
• Almanya’da yayın yapan Die Welt televizyon kanalı, izleyicilerine güvenli tatil için Türkiye’yi önerdi.
• Türkiye’de koronavirüs nedeniyle ertelenen liglerin haziran ayının ortasında başlaması planlanırken; Süper Lig takımlarından Fenerbahçe, 4 Mayıs’ta antrenmanlarda top başı yapacak.
• ABD’de 1,5 ayda 30 milyondan fazla kişi işini kaybetti.
• Koronavirüsten dolayı futbol ekonomisi de krize girdi: Fransa’da sezon tescillenirken, Ligue 1’de Paris-Saint Germain (PSG) şampiyon ilan edildi; Bein Sports ile sezon sonuna kadar ligin yayın haklarını elinde bulunduran Canal Plus, sözleşmeyi bitirdi.
• Almanya Başbakanı Angele Merkel, koronavirüs tedbirlerinin gevşetilmesi kapsamında ibadethaneler, müzeler, hayvanat bahçeleri ve çocuk parklarının tekrar açılacağını duyurdu.
• İngiltere’de Oxford Üniversitesi ile ilaç firması AstraZeneca, COVID-19’a karşı ortak aşı üreteceklerini açıkladı; klinik hasta deneylerinin devam ettiği belirtilen aşının haziranda hazır olacağı duyuruldu.
• Dolar, 7 TL’yi geçti.
• Uzmanlar, Türkiye’de koronavirüs önlemleri kapsamında haftalardır evden çıkmayan 65 yaş ve üstü kişiler için başka sağlık sorunlarının ortaya çıkmasından endişe duyuyor: “Hareketsizlik aynı zamanda beyin fonksiyonlarını da olumsuz yönde etkiliyor. Demans, Alzheimer gibi hastalıklar hızlı bir şekilde artabilir.”

Geçen hafta bu haberleri okuduk.

‘MOZART, MAYAKOVSKI, PEYNİR, EKMEK, KARANFİL VS.’

Nisan uğurlandı 2020 takviminden, şimdi mayıstayız; nisandan mayısa geçerken yağmur altındayız. Bugünler de geçecek elbet. Ve bizler yeniden hayata karışacağız; yaşadığımız günün, anın, zamanın değerini belki biraz daha bilerek.

Bir Ataol Behramoğlu şiiriyle bitirelim yazıyı:

“Çağdaş adam peynirini yer/ Mozart dinler/ kapatır şırrak diye/ kapısını bir dolabın/ zedelenir mi bu/ harikulade müzik/ on sekizinci yüzyılın/ bekâreti // Sevgilim, sevgilim/ Mozart/ hayatımıza girer/ lavaboda/ gargara yaparken/ ağrıyan boğazımızı // Çağım; peynir, ekmek, Mayakovski/ kan, gözyaşı/ umut, sancı // Yine de koşarken/ bir karanfil almayı unutmam sana/ akşamüstü, otobüste/ akrobatik hareketlerle/ kurtarırım ezilmekten/ cebimdeki son bozuklukları/ yatırdığım karanfili // Seni/ kan ter içinde kucaklarım”